In zijn donkerblauwe pak, keurig afgebiesd met het logo van de uitvaartorganisatie, is hij voor iedereen herkenbaar. Dit is de meneer die de uitvaart regelt. De meneer die bij de mensen thuiskomt en hen ondersteunt en zorgen uit de handen neemt. Het zou een stukje tekst van een website van een uitvaartonderneming kunnen zijn. Maar als ik praat met deze meneer is van woorden als ondersteunen en ontzorgen geen sprake. Eerder van handen uit de mouwen steken, goede ideeën en doortastende besluiten. Hij straalt als we er samen over praten.
Als fotograaf en schrijver bij afscheid en uitvaart kom ik graag bij de ondernemer thuis of op kantoor. Daar drinken we koffie en praten we over ons vak en onze passie: nabestaanden de drempel van het afscheid over helpen. Het is een taak die je alleen maar kunt doen met hart en handen.
Waardevolle beelden
En zo komt het dat meneer de uitvaartverzorger binnen enkele uren een naam heeft. Jan van de uitvaartonderneming is niet langer de meneer in een blauw pak. Jan heeft een schouder om op uit te huilen. Hij heeft een map, een hoofd en vooral een hart vol goede ideeën. Natuurlijk ben ik blij als ik in die map een plaatsje heb. Een uitvaartfotograaf legt immers alles wat het afscheid waardevol maakt in beeld vast. Dat emotionele afscheid waar mensen als een huis tegenop zien is een pracht van een dag geworden. Hoe naar een verlies ook kan zijn, een afscheid waarin niet alleen de dood, maar vooral het leven, herdacht en gevierd wordt, is het waard om aan terug te denken. Met een brok in je keel en een glimlach op je gezicht.
Een beetje familie
Ik help zo graag een handje mee in het proces van afscheid en herdenken, van rouw en troost. En ach, ook ik heb een brok in mijn keel en een glimlach op mijn gezicht als ik mijn werk doe. Niet zo lang geleden stond ik nog uitbundig mee te zingen in een dienst, met mijn camera’s in mijn handen en mijn ogen dicht. “Bent u familie?”, vroeg een mevrouw naast me. “Een beetje”, fluisterde ik terug.
Voordat ik aan mijn opdracht begin heb ik contact met de familie. En eigenlijk altijd is er een warm contact. Ik schijn een uitnodigend type te zijn aan wie mensen graag hun verhaal doen. En ja, ik ben altijd één en al oor als mensen over hun situatie vertellen. En zo komt het dat het op de dag van de uitvaart is alsof ik een beetje familie ben. Mijn schriftje staat vol aantekeningen. Het zijn net puzzelstukjes voor een mooi beeldverslag.
Gepaste afstand
Ondanks het feit dat ik de enige ben die de overledene niet heeft ontmoet is het alsof ik hem of haar een beetje ken. Natuurlijk hou ik gepaste afstand en doe ik stil en ongezien mijn werk, maar dat weerhoudt me er niet van om mezelf onderdeel te maken van een warm en waardig afscheid. Hoe meer ik me onderdeel voel, des te meer ik dát kan vastleggen wat de nabestaanden troost zal bieden. Mede door de verhalen, door de zorgvuldig gekozen muziek en door de foto’s die getoond worden. Maar ook door de bloemen die ze meenemen, door de hand op de kist, de tranen in de ogen, de hoge kinderstemmen, de ballonnen, de stilte en de lach. Maar vooral door de emotie op de gezichten van familie en vrienden.
Zien en voelen
Ik kijk niet als een journalist naar het mooiste plaatje. Ik kijk als een mens die mensen ziet. Ik speur niet naar tranen, ik loer niet naar emotie, maar ik zie en voel wat er gebeurt. Dat geeft de mooiste beelden. Juist van die momenten die niet door iedereen gezien kunnen worden. De grootste waarde van mijn werk wordt zichtbaar ná het afscheid. Als ik het boek met waardevolle beelden en teksten bij de familie breng en als ik de ontroering, de herkenning en de verrassing zie. En de opluchting hoor in een fluisterende dank: “Wat fijn dat je er was en wat heerlijk dat we dit aandenken hebben.”
Meneer de uitvaartverzorger
Meestal vraag ik aan de nabestaanden of er ook een paar foto’s of een klein boekje naar de uitvaartverzorging mag. Want Jan heeft, net als zijn collega’s, zijn werk met hart en ziel gedaan en vindt het ook fijn om met een glimlach terug te denken aan het afscheid en zich voor te bereiden op het volgende afscheid, waar hij in het begin weer even meneer de uitvaartverzorger in zijn blauwe pak zal zijn...
Reacties (1)