Als afscheidsfotograaf maak ik allerlei uitvaarten mee. Ik ontmoet en zie telkens weer nieuwe families. Een gezin kan bestaan uit meerdere samenstellingen, het kan immers dat er binnen een gezin meerdere keren getrouwd werd. Graag stip ik aan hoe moeilijk verborgen rouw kan zijn of hoe mooi juist samen rouwen kan zijn.
Ook liefde van ex of liefdesaffaire
Ik lees wel eens over verborgen rouw, wanneer een ex of zelfs een geheime geliefde (buitenechtelijke relatie/liefdesrelatie) geen mogelijkheid krijgt tot persoonlijk afscheid nemen. Dan beschrijft men dat dit behoorlijk heftig kan zijn voor degene die achterblijft en dat de partner geen ruimte kan of weet te geven aan die andere persoon die ook liefde voelt voor de overledene.
Wanneer voor de overledene een openbare afscheidsdienst wordt gehouden waarbij redelijk wat belangstelling is, kan zo’n ex of geliefde misschien nog onopvallend toeschouwer zijn. Om ook op die manier zijn of haar afscheid te nemen. Wanneer er een afscheidsfotograaf rondloopt zullen zij op hun hoede zijn om niet op de foto te komen.
Non-verbale communicatie
Als fotograaf ben ik dan ook altijd zeer ontvankelijk voor non-verbale communicatie. Er zijn nu eenmaal mensen die niet graag gefotografeerd worden. Voor mij ligt de taak om deze wens te respecteren.
Ik kijk goed of ik signalen zie van mensen die bijvoorbeeld zich voor mij afwenden. Of dat ik een afkeurende blik krijg wanneer ik de camera wil gaan richten. Dit is precies de reden dat ik geen voorstander ben van het gebruik van een lange lens tijdens een afscheidsceremonie. Een lens waar je flink mee kunt inzoomen heeft natuurlijk voordelen. Je kunt dan van een afstand foto’s maken, zonder opgemerkt te worden. Persoonlijk ben ik van mening dat je personen die weten dat ze in de spotlight staan, zoals sprekers, muzikanten, zangers en dergelijke zo gerust mag fotograferen, maar dat je hier anders mee om dient te gaan wanneer je andere naasten fotografeert, die enkel toeschouwer zijn.
Een oplossing zou kunnen zijn om de naasten niet herkenbaar in beeld te brengen en dus vooral plaatjes van bovenaf of op de rug te nemen. Voor de familie is dat niet zo prettig nadien: zij zien zo niet wie er allemaal zijn gekomen die hen dierbaar zijn. Mensen die troost en steun kwamen bieden, die moeite namen om afscheid te nemen en die ze mogelijk niet eens hebben opgemerkt nadien bij de condoleance. De foto’s mogen juist een beeld geven van alle belangstellenden, de ‘naastbestaanden’ van de overledene. Ik fotografeer dan ook enkel met non-verbale toestemming van deze naasten.
Samen op de voorste bank
Bij uitvaarten maak ik ook wel eens mee dat twee geliefdes van een overledene samen op de voorste bank(en) zitten. In sommige gevallen spreken beide partners over hun tijd die ze beleefd hebben met de overledene al was dit in een andere tijdspanne. Er is openheid naar elkaar toe. Er zijn soms momenten te ontdekken dat deze twee mensen elkaar troosten. Dat kan met het kleinste gebaar. Voor dit soort situaties is het van belang dat ik als afscheidsfotograaf wederom bereid ben om deze non-verbale communicatie op te pakken en ze op de juiste momenten vast te leggen.
Daarom wens ik de samenstelling van de familie van te voren een beetje te weten. Ik communiceer daarvoor met de uitvaartleider of met de familie zelf. Het gebeurt ook wel dat dit soort informatie pas duidelijk wordt tijdens de dienst zelf, zodra de spreker zelf verwoord hoe de liefdesrelatie tot de overledene in elkaar stak en hoe deze ontwikkeld is. Daarvoor is het dus zaak dat ik niet alleen alert om me heen kijk en voelsprieten heb ontwikkeld, maar bezit ik inmiddels ook gevoelige oren, die goed kunnen luisteren terwijl ik aan het fotograferen ben.
Afscheidsmomenten
Momenten van mensen die samen rouwen, dat zijn soms korte blikken die uitgewisseld worden, gebaren of kleine details die verborgen zitten in lichaamstaal. Hoe mooi is het wanneer je dat soort momenten kunt ‘vangen’? Dit soort foto’s kunnen soms onbetaalbaar zijn, omdat die momenten klein en uniek zijn. Ik geniet extra van mijn werk, als ik meer mag zien dan in woorden uit te drukken is. Dat ik soms terug hoor dat ik een waar talent bezit of dat ik foto’s maak met de hoofdletter K van kunst, dan weet en voel ik dat ik mijn werk uitmuntend heb mogen uitvoeren.
Samen rouwen is een kunst. Afscheidsfotografie is een waar vak.
Reacties (2)