Door afscheid verbonden

Marja was haar halve leven nierpatiënt, maar ze klaagde niet. Vaak lag ze voor langere periodes in het ziekenhuis en iedere nacht moest ze thuis dialyseren. Overdag ging ze gewoon naar haar werk en deed ze alles wat nodig was om een eenpersoonshuishouden draaiende te houden. Marja had een baan in het magazijn van een medicijngroothandel. Haar collega’s merkten nauwelijks dat ze ziek was.

Teruggetrokken leven

Marja woonde bij haar ouders in tot deze overleden. Daarna betrok ze een flatje boven een winkelcentrum. Heel handig. Alle winkels en voorzieningen waren binnen handbereik en ze was zo met haar auto op haar werk. Voor haar familie leidde ze een teruggetrokken leven. Haar twee broers zagen haar wekelijks in hun gezamenlijke stamkroeg. Maar bij haar thuis kwamen ze niet graag. Ze vonden het er niet al te schoon. Marja overleed op 67 jarige leeftijd. Ze was door een buurvrouw twee weken ervoor naar het ziekenhuis gebracht. Haar lichaam was op. 

Bescheiden

Nu zaten de twee broers tegenover mij aan tafel en we spraken over haar afscheid en haar leven. "We weten eigenlijk niet zoveel van haar", zeiden ze. "Ze leidde een teruggetrokken leven. In de kroeg hadden we gemeenschappelijke vrienden. Dus zo spraken we elkaar, maar dat was oppervlakkig." Ze vonden eigenlijk dat ze misschien wat beter voor zichzelf had kunnen opkomen. "Ze was zo bescheiden. Ze liet zich soms voor karretjes van een ander spannen. Zo zien wij dat."

Verder vertelden ze me dat Marja na haar pensionering vrijwilligerswerk was gaan doen voor de dierenopvang in het dorp. Maar ze ging daar een beetje ver in, vonden de broers. Haar flatje werd een noodopvang voor soms wel tien dieren. Dat was de eigenlijke reden waarom zij haar huisadres liever meden. 

Toespraak

Bij het doorspreken van de dienst kwam naar voren dat de voorzitter van de dierenopvang, een goede vriendin, graag ook wilde spreken. Dat vonden de broers helemaal oké. Ze waren wel benieuwd wat deze dame dan zou gaan zeggen. De dagen ervoor was er namelijk een niet zo prettige woordenwisseling geweest met haar en ze hoopten dat haar toespraak niet dáárover zou gaan. Ik bood de broers aan dat ik de voorzitter zou opbellen. Als onafhankelijke derde kan ik tussen de mensen staan, zodat we samen kunnen komen tot afscheid dat goed is voor alle betrokkenen. 

Spil van de dierenopvang

De dag erna belde ik de voorzitter en ik luisterde. De familie had me verteld over een verlegen Marja, wat eenzaam misschien, die in dat overvolle flatje beter voor zichzelf mocht zorgen. Wat ik echter van de voorzitter hoorde, dat ging bijna over heel iemand anders. Marja was de spil van de dierenopvang. Ze had medische dossierkennis van alle dieren en was dag en nacht bereikbaar om de dieren op te halen of weg te brengen, waar naartoe ook. Ze adviseerde de vrijwilligers hoe voor de dieren te zorgen, ze beheerde de inkoop van voer, medicatie en materiaal en deed de financiële administratie. Eén keer per jaar was er een open dag en dan was Marja het stralende middelpunt van de dierenopvang. Ze zat aan haar tafel en iedereen mocht bij haar komen met al hun vragen. Ik wist niet wat ik hoorde. De vrijwilligers waren erg geschrokken dat Marja hen nu zo plots ontvallen was. Nooit meer die tafel met dat kopje koffie. Ze waren echt onthand. 

Lange knuffels

Aan het einde van de week was de aula goed gevuld. Links zat de familie en rechts de vrijwilligers van de dierenopvang. Bijna als twee kampen, met het middenpad als niemandsland. De toespraak van de voorzitter was prachtig en ook de bijdragen van de familie maakten het afscheid compleet en persoonlijk. Na iedere tekst en ieder lied werd het alsof het gangpad in het midden kleiner werd. Uiteindelijk voelde iedereen zich verbonden met één Marja: hún zus, hún collega en hún vriendin. Uiteindelijk voelde iedereen zich verbonden met elkáár.

Na afloop in de koffiekamer van het crematorium waren familie en vrijwilligers met elkaar in gesprek gegaan. Aan dezelfde tafels vertelden ze andere verhalen, maar over dezelfde persoon. Vlak voor het naar huis gaan waren er lange knuffels. "Dit is wat mijn werk als ritueelbegeleider zo bijzonder maakt", dacht ik toen ik op de fiets naar huis zat. 

Liefde en verbondenheid

Als mensen me vragen: wat doe je precies en wat draag je bij aan het afscheid? Dan vertel ik het verhaal van Marja. Een verhaal van een persoon die haar nabestaanden met elkaar verbond. Als ritueelbegeleider mocht ik hieraan een bescheiden steentje bijdragen. Omdat liefde en verbondenheid niet ophouden als het leven eindigt. Zij gaan dwars door de grenzen van de dood heen. 

Dit verhaal is op waarheid gebaseerd. In verband met de privacy van de betrokkenen zijn namen en gebeurtenissen veranderd. Deze zijn wel bekend bij de auteur.