Wat is palliatieve zorg?

Als iemand ongeneeslijk ziek is, wordt hem of haar palliatieve zorg verleend. Hoewel palliatieve zorg niet gericht is op genezing van de ziekte, worden de klachten van de ziekte met palliatieve zorg wel verlicht om de patiënt een optimale kwaliteit van leven te kunnen bieden. Wij vertellen je wat meer over palliatieve zorg en wat er allemaal bij komt kijken.

Wat houdt palliatieve zorg in?

Wanneer we spreken van palliatieve zorg, ook wel PTZ genoemd, moet je denken aan zorg voor mensen wiens ziekte(n) niet meer te genezen is. Een goed voorbeeld is dementie, maar het kan ook gaan om kanker die is uitbehandeld, Chronische Obstructieve Long Ziekte (COPD) of hart- en vaatziekten. Palliatieve zorg kan jarenlang worden verleend aan mensen met een ongeneeslijke, levensbedreigende ziekte.

Met palliatieve zorg wordt er naar gestreefd dat iemand in de laatste levensfase nog zoveel mogelijk uit het leven kan halen. In deze periode gaat de gezondheid namelijk steeds meer achteruit, bij de een wat sneller dan bij de ander. Vaak niet alleen lichamelijk, maar ook sociaal en psychisch. Palliatieve zorg wordt dan ook niet voor niets 'totale zorg' genoemd. Palliatieve zorg is er om de zieke in deze periode te helpen waar nodig en om zoveel mogelijk te voorzien in de wensen en de behoeften van de patiënt. Naast de verzorging van de patiënt is palliatieve zorg ook bedoeld om naasten te steunen. Het verzorgen van iemand in de laatste levensfase kan namelijk erg zwaar zijn.

Het verschil tussen palliatieve zorg en terminale zorg

Je zult nu misschien denken dat palliatieve zorg vrijwel hetzelfde is als terminale zorg, maar dat is niet het geval. Hoewel het bij beide gaat om de zorg van mensen die lijden aan een ongeneeslijke ziekte, zit het grootste verschil in het aantal jaren van de zorg. Palliatieve zorg kan namelijk jaren duren, terwijl terminale zorg meestal tot drie maanden duurt. Daarnaast ligt de focus bij palliatieve zorg voornamelijk op het bieden van ondersteuning, een zo normaal mogelijk leven kunnen leiden en om nog zoveel mogelijk uit het leven te halen. Bij terminale zorg kan de patiënt vaak al niet meer zo veel. Hier ligt de focus voornamelijk op de kwaliteit van leven zo goed mogelijk houden in de laatste levensfase en op het realiseren van een waardig sterven.

4 fases van palliatieve zorg

Palliatieve zorg kan worden verdeeld in 4 fases. Wij benoemen deze 4 fases en lichten elke fase kort toe:

1. Ziektegerichte palliatie: dit is de beginfase. In deze fase staat verlichting of verzachting van de klachten voorop. Ook wordt in deze fase in kaart gebracht welke zorg de patiënt nodig heeft.
2. Symptoomgerichte palliatie: in deze fase ligt de focus ook op het verlichten en minimaal houden van de symptomen zodat de patiënt een goede kwaliteit van leven kan behouden. In deze fase eist de ziekte namelijk steeds meer zijn tol, waardoor de patiënt steeds zwakker wordt. Bij symptoomgerichte palliatie worden daarom ook al beslissingen genomen rondom het levenseinde.
3. Palliatie in de stervensfase: palliatieve zorg draait ook om de kwaliteit van sterven. Dit zijn vaak de laatste dagen vóór het overlijden.
4. Nazorg: palliatieve zorg draait niet alleen om de persoon die ziek is, maar ook om de naasten. In de laatste fase vindt de nazorg voor de nabestaanden plaats.

Zorgvormen van palliatieve zorg

Palliatieve zorg is te verdelen in diverse zorgvormen waarbij de focus voornamelijk ligt op lichamelijke zorg, psychologische zorg, spirituele zorg en sociale zorg. Onderstaand worden de voornaamste zorgvormen van palliatieve zorg benoemd:

• Palliatieve sedatie
• Psychosociale problemen behandelen.
• Spirituele zorg en zingeving onder de aandacht brengen.
• Het behandelen of verlichten van zowel fysieke als psychische klachten.
• Sociale zorg; helpen bij het verwerken van bijvoorbeeld het verlies van werk en gezag.

Zorgverleners en mantelzorgers

Palliatieve zorg houdt in dat er meerdere zorgverleners zijn die voor een patiënt zorgen. Het hangt echter van de situatie van de patiënt af welke zorgverleners er betrokken zijn bij deze zorg. Wij hebben een lijst opgesteld met de zorgverleners die doorgaans zijn betrokken bij palliatieve zorg:

• Diëtisten
• Psychologen
• Medisch specialisten
• Huis(artsen)
• Geestelijke verzorgers
• Maatschappelijk werkers
• Verpleegkundigen
• Fysiotherapeuten

Het is in de meeste gevallen ook vanzelfsprekend dat familie en vrienden hulp en steun aanbieden. Zij worden ook wel mantelzorgers of vrijwilligers genoemd.

Bron: Zorg Voor Beter