Je moet het wel zelf doen maar niet alleen

Een collega van mij belt mij op in de eerste week van het nieuwe jaar. Haar buurvrouw is ten einde raad, ze ziet haar halfzusje worstelen met alle emoties en de situatie waarin ze zich bevindt. Haar halfzusje van 17 heeft een paar maanden geleden haar moeder verloren en zit momenteel in haar examenjaar. Het gaat niet goed met haar.

Weinig ruimte om te rouwen

Ze is niet alleen haar moeder verloren maar ook haar thuis. Haar ouders zijn al jaren gescheiden en door het overlijden van haar moeder moet ze nu weer bij haar vader wonen in het ouderlijk huis. De relatie met haar vader is niet goed en er is nauwelijks ruimte om te rouwen. Een jaar geleden kwam de diagnose voor de tweede keer dat haar moeder borstkanker had. Al snel na de diagnose werd duidelijk dat er veel uitzaaiingen waren en behandelen niet meer mogelijk was.

Ze heeft haar moeder heel intensief bijgestaan tijdens haar ziekbed en bij het overlijden en daarnaast haar schoolwerk proberen bij te houden. Maar nu is ze na een heftige ruzie met haar vader helemaal in zichzelf gekeerd en niemand kan haar bereiken. Ik krijg de vraag of ik kan helpen en ze mijn telefoonnummer mag doorgeven. Uiteraard mag dat en ik wacht af. Tot mijn verbazing belt de vader mij kort daarna en vertelt kort waarom hij hulp nodig heeft. Volgens hem is het helemaal geëscaleerd.

Aan de keukentafel

Ik maak een afspraak om kennis te maken, ik tref een wat nerveuze vader en een zeer verdrietig en introvert meisje aan in de keuken van hun huis. Als ik haar vraag naar haar verhaal, kijkt ze afwachtend en met vragende ogen naar haar vader. Je ziet haar bijna denken: 'Mag ik het zeggen? Wat kan wel en wat kan niet gezegd worden?' Ze vertelt over haar moeder vol liefde en verdriet. Wat haar moeder voor haar betekende en hoe ze samen de afgelopen jaren niet alleen moeder en dochter waren, maar ook echt maatjes. Er komen veel emoties los en de tranen vloeien rijkelijk.

Ze kan het goed verwoorden en ook aangeven wat nodig is, maar er is een duidelijke spanning voelbaar aan de keukentafel. Ze vertelt ook dat ze zich zo alleen voelt bij haar vader thuis. Ze is moe, weet eigenlijk niet goed wat ze voelt en geeft aan geen ruimte te hebben om stil te staan bij het verdriet van haar moeder. School vraagt veel van haar en haar vader begrijpt haar niet. Ze voelt zich niet gehoord, ze wil zo graag een foto van haar moeder beneden in de woonkamer hebben als herinnering. Vader heeft aangegeven dit niet te willen: 'hij is niet voor niks gescheiden', was zijn antwoord.

Haar vader lijkt emotioneel niet beschikbaar te zijn voor dit meisje. Hij steunt haar bij praktische zaken, maar op emotioneel gebied sluit hij niet aan. Dat doet haar pijn en verdriet alsof haar moeder niet meer mag bestaan, het maakt haar boos. In de afspraken die volgen kijken we wat ze nodig heeft, hoe kan ze omgaan met het verlies en de leegte die ze voelt?

De situatie in beeld brengen

Door haar situatie in beeld te brengen met een opstelling wordt het heel duidelijk hoe eenzaam ze zich voelt, maar tegelijk kan ze ook zelf schuiven met de opstelling om te voelen en ervaren bij wie ze wel steun ervaart. Wat een bijzonder pad hebben we samen gelopen, prachtige werkvormen hebben we ingezet. We hebben samen teruggekeken naar het verleden: wat is er gebeurd? Wat draag je met je mee en hoe vormt dit jou? Dit was confronterend maar zeker ook helpend en verhelderend.

Bij wie kan je steun vinden en hoe hou je de herinnering van je moeder levend ondanks het gemis? We hebben met haar broer en halfzus een prachtig spel gespeeld ‘sterrenkaartjes’, dit gaf veel inzichten en mooie gesprekken. Het gaf haar zichtbaar energie en kracht om door te gaan en haar doel te bereiken. Ze heeft veel gehuild, gelachen en gepraat. Ik mocht daarbij zijn en af en toe sturen. Maar wat een veerkracht heeft dit meisje getoond!

Het verdriet en gemis is misschien niet minder geworden, soms zelfs nog wel meer. Maar door meer inzicht te krijgen, zich gezien en gesteund te voelen is het haar gelukt om te slagen voor haar VWO-examen. Een half jaar na het overlijden van haar moeder heeft ze vol trots haar diploma in ontvangst genomen en is ze verhuisd naar Amsterdam om daar haar droom te verwezenlijken.

Ze heeft het vooral zelf gedaan, maar zeker niet alleen.