Schuldgevoel na overlijden van een dierbare

Na het overlijden van een geliefde steken verschillende gevoelens de kop op. Dat kunnen allerlei emoties zijn, zoals verdriet, boosheid en angst. Jammer genoeg kun je ook met een schuldgevoel kampen. Een bijzonder pijnlijk gevoel. Hoe ga je hiermee om? Of beter nog, hoe raak je ervan af?

Had ik maar...

Hoe vaak hoor je het wel niet? "Had ik maar..." of "Wat als ik dit anders had aangepakt? Dan was hij of zij er misschien nog wel geweest..." De een heeft er meer last van dan de ander. Maar hoe dan ook, het kan een behoorlijk grote impact op je leven hebben. Het kan zijn dat je geen idee hebt wat de oorzaak is. Hier zijn enkele mogelijke antwoorden. Misschien was je dierbare wel heel erg ziek en heb geen afscheid kunnen nemen zoals je wou? Of misschien denk je dat je je dierbare beter had kunnen helpen? 

Het kan ook zijn dat je schuldgevoelens pas later opduiken. Maanden of jaren na het overlijden. Bijvoorbeeld als je opnieuw verliefd wordt na het overlijden van je partner, als je eens een dag niet aan de overledene hebt gedacht of als je je voor het eerst in lange tijd weer gelukkig voelt. 

Tips om met een schuldgevoel na een overlijden om te gaan

Schuldgevoelens kunnen je leven beheersen. Is dit bij jou het geval? Dan is het belangrijk om dit aan te pakken. Om je op weg te helpen delen we enkele tips om met je schuldgevoel na een overlijden om te gaan:

Erken je gevoelens

Je gevoelens toegeven en erkennen is een eerste belangrijke eerste stap. Door je gevoelens te erkennen, zal je ze beter leren beheersen en krijg je er meer grip op. Geef aan jezelf toe dat je het liever anders had willen aanpakken en dat je je daar schuldig over voelt. Een cruciale stap in je rouwproces, maar niet de enige ... Daarvoor moet je nog wat dieper graven.

Ontdek de reden van je schuldgevoel

Om je schuldgevoel beter te begrijpen, zal je diep in jezelf moeten graven. Want alleen zo kun je er ook werkelijk iets aan doen. Stel jezelf enkele belangrijke vragen. Waar komt je schuldgevoel vandaan? Vraag je af of je gedachten wel realistisch zijn? Misschien creëer je ze helemaal zelf en is er eigenlijk niks om je schuldig over te voelen? Of toch niks dat jij had kunnen voorzien. Weet ook dat je er niet alleen voorstaat. Een goede vriend(in) in vertrouwen nemen, kan je al helpen om de dingen in een ander daglicht te zien. Praat wel niet met eender wie, kies iemand die je niet naar de mond praat of die je gevoelens niet zomaar wegwuift, maar die je écht wil helpen door gerichte vragen te stellen. 

Enkele vragen die je kunt stellen zijn bijvoorbeeld:

• Wat is er gebeurd?

• Hoe had het anders gekund? En wat was jouw rol hierin?

• Vind je dat je zelf tekort bent geschoten of vinden ánderen dat?

• Heb je het oordeel van anderen overgenomen?

• Hoe (on)redelijk is dat?

• Ben je niet te streng voor jezelf?

Door antwoord te geven op deze vragen krijg je meer inzicht in je situatie en leer je met een andere blik naar jezelf kijken. Onderschat dit niet, want het kan confronterend zijn. Maar je komt er sterker uit en je zult merken dat alles duidelijker wordt. Zo vind je een manier om ze te plaatsen. RoseRiver wil rouw de erkenning en ruimte geven die het verdient – ook voor verdriet dat zelden of nooit wordt gezien. Niet alleen de dood, maar ook gebeurtenissen zoals een scheiding, een miskraam, het verlies van werk waaraan iemand gehecht was of het verlies van gezondheid kunnen een rouwproces in gang zetten. RoseRiver nodigt uit om stil te staan bij deze vormen van verlies, zodat mensen vanuit een nieuw perspectief het leven weer kunnen omarmen.

Probeer het symbolisch goed te maken

Jammer genoeg kun je de klok niet terugdraaien. Je kunt je ware gevoelens niet meer delen met de overledene. Maar je kunt het wel ‘symbolisch goedmaken.’ Bijvoorbeeld via een brief waarin je je spijt betuigt of je gevoelens verwoordt. Daarna kun je je brief op een symbolische plek of bij het graf van de overledene voorlezen. Lees bij voorkeur hardop. Vind je dit te lastig? Dan kun je je brief ook gewoon achterlaten. Zo kun je komaf maken met die kwellende gevoelens. 

Jezelf ontwikkelen

Een schuldgevoel na een overlijden voelt hetzelfde als eender welk schuldgevoel. Je hebt iets gedaan of nét niet, waardoor de ander (in jouw ogen) is benadeeld. Maar schuldgevoelens hoeven niet per se negatief te zijn. Dat klinkt misschien raar, maar in sommige gevallen kunnen ze je ook vooruithelpen. Je leert jezelf er beter door kennen en ontwikkelen omdat je uit je fouten leert. Zo maak je er de volgende keer sneller en op een andere manier komaf mee. 

Kamp jij met een schuldgevoel na een overlijden? Een professionele rouwcoach kan je helpen bij het rouwproces, het omgaan met het verlies en de emoties die ermee gepaard gaan.