Even stilstaan in november...

De periode rond 1 november is voor mij, als ritueelbegeleider, altijd een bijzonder moment. Ik neem bewust elk jaar de tijd om stil te staan bij de uitvaarten die ik het afgelopen jaar heb mogen begeleiden. Aan alle families waarvan ik stille getuige mocht zijn in hun verdriet. Aan al die rouw, aan zoveel leegte en gemis. Het doet iets met mij.

Ik neem de tijd om alle namen terug op te roepen, me de familie voor de geest te halen; het voorbereidende gesprek en het moment van afscheid. En ik stuur een mail met een mooie tekst en enkele troostende woorden. Voor wat ze waard zijn natuurlijk. Vaak zie ik de mensen na de uitvaart niet meer terug, tenzij ergens toevallig onderweg. Maar hen vergeten doe ik niet. Ergens zijn ze altijd in mijn achterhoofd aanwezig en vraag ik me af hoe het nu met ze zou zijn. Of ze wel uit dat rouwproces raken...

Zorg vóór en na elke wedstrijd

En daarom volg ik nu ook opleidingen rond rouwbegeleiding. Om mensen bij te staan, dat eerste jaar na het overlijden. Om vanaf de zijlijn mee te kijken, als een goede coach hen hun spel te laten spelen op het veld, maar om ze te omringen met zorg vóór en na elke wedstrijd. Het is een open deur intrappen, dat het eerste jaar het moeilijkste is. Maar vergis je niet, na vele jaren kan je rouw je nog steeds vastpakken en weer eens helemaal door mekaar schudden. En dat is ook helemaal ok.

Ik bezocht op 1 november het graf van mijn overleden grootouders en ik weende. Meer dan 20 jaar zijn ze nu alle 4 overleden. En nee hoor, ik ween niet elke dag. De meeste dagen van het jaar gaan zelfs voorbij zonder dat ik aan hen denk. Het is ook al 20 jaar. En het leven gaat onverbiddelijk verder, of je dat nu past of niet.

Rouwen zonder datum en zonder druk

Maar opeens waren ze daar… Pakken herinneringen als één grote chaos in mijn hoofd. Zoveel kleine momenten die me hebben gemaakt tot wie ik vandaag ben, ook al besefte ik dat toen natuurlijk niet. Mooie dingen, hartverwarmende herinneringen, maar ook de pijnlijke momenten en hun effect kan ik nu zien, puur, zoals het was en ontdaan van emotie.

Dat is voor mij rouwen. Zonder datum en zonder druk. Iemand missen en daar tijd en ruimte voor maken, waar dan ook, wanneer dan ook. Als het je overkomt, als iemand iets zegt, je iets ruikt of voelt wat je plots zo terug katapulteert in de tijd… Die tijd waarin die ander er nog was. Lijflijk aanwezig, beschikbaar met een troostend schootje of een kus op je voorhoofd. Een pleister voor elk pijntje…

Rouw is een wonde

Rouw is een wonde. Vooreerst durft een pleister wel eens te helpen. Een mooi afscheid, troostende woorden, een herdenkingsplekje, rouwbetuigingen. Maar vroeg of laat, moet die pleister eraf om te kunnen helen. En dan moet jij alleen door die momenten die zo ontzettend veel pijn doen. Omdat het jouw pijn is en omdat alleen jij die unieke mix kan voelen van alles wat er in je omgaat op dat moment: hartverscheurend verdriet, een immense leegte, maar ook schuldgevoel, twijfels, boosheid en onmacht. Het hoort allemaal bij het leven en bij de rouw. 

Helen

Pas daarna kan je helen en kan de wonde zich gaandeweg sluiten, tot er enkel nog een litteken overblijft. Als onuitwisbare herinnering aan al wat is geweest. En als je zo ver bent, als je daar naar kijkt, naar dat litteken, dan is er weer een opening voor mooie dingen. Dan kan je het leven weer al zijn kansen geven. Als geschenk aan jezelf en als eerbetoon aan diegene die je bent verloren. 

Oh ja… Ik ben één van die mensen die ook het hele jaar door wel eens langsloop op de begraafplaats en daar dan zit te snikken. Gewoon, omdat ik dan iemand mis. En daar is niks mis mee. Ook niet na 20 jaar…